Voedselfabrikanten moeten voldoen aan diverse wet- en regelgeving waarbij veelal wordt verwezen naar (inter)nationale normen en praktijknormen (zoals o.a. BRC, IFS, FSSC). In een risicoanalyse worden verschillende kritische factoren benoemd die significante gevaren of vervuiling kunnen opleveren voor de voedingsmiddelen gedurende het hele productie- en verpakkingsproces.

Perslucht wordt daarbij vaak over het hoofd gezien als een potentiële bron voor besmetting. Na gas, water en licht is perslucht één van de grootste verbruiksutiliteiten in de voedingsmiddelenindustrie. Het is vaak van levensbelang voor de productie maar ook van invloed op de kwaliteit van het eindproduct, meestal niet als ingrediënt maar wel als onderdeel van de receptuur waarbij de perslucht in aanraking komt met voedingsmiddelen. Om dan volledig te voldoen aan de voedselwetgeving, dient het persluchtsysteem of onderdelen daarvan te worden opgenomen in de HACCP-analyse en geclassificeerd te worden als een kritisch controlepunt. Voor de kwaliteit van de perslucht wordt veelal verwezen naar ISO 8573-1:2010. Deze norm beschrijft o.a. de grenswaarden voor de persluchtkwaliteit, zoals te zien is in de onderstaande tabellen.

Perslucht in de voedingsmiddelenindustrie kan als volgt worden gecategoriseerd:

• Direct contact: lucht komt direct in contact met voedingsmiddel.
• Non-contact: lucht komt niet in aanraking met voedingsmiddel.
• Indirect contact: perslucht wordt uitgestoten in de omgevingslucht waar zich (tijdelijk) open voedingsmiddel bevindt en  waarbij volgens de HACCP risicoanalyse een medium (zone M) of hoge kans zone (H) is op besmetting.

Hieronder volgt een meer uitgebreide definitie van deze categorieën:

• Direct contact: (pers)lucht komt direct en/of langdurig in aanraking met de voedingsmiddelen als onderdeel van de receptuur of tijdens productieproces (bijv. bij beluchten, spuiten of vernevelen van ingrediënten) of wordt tijdens opslag, transport en/of verpakken gebruikt om voedingsmiddel te verplaatsen of transporteren (bijv. laden of lossen tanks, pneumatisch transport).
• Non-contact: (pers)lucht komt nooit in contact met voeding waaronder ingrediënten, eindproducten, verpakkingsmaterialen, opslagvaten, transport of de productie- / verpakkingsmachines.
• Indirect contact: (pers)lucht wordt uitgestoten in de omgevingslucht waar open voedingsmiddel of open primaire verpakking aanwezig is of wordt bijv. gebruikt voor het drogen of schoonspuiten van productcontactoppervlakken. Volgens de  HACCP zijn dit de ruimtes waar potentieel besmettingsgevaar bestaat aangeduidt met Hygiëne zoneclassificatie M (Medium) of H (High) of een overgangs- of bufferzone. De omgevings- of perslucht komt of kan in contact komen met ingrediënten, eindproducten, verpakkingsmaterialen, opslagtanks, verpakking of de productie- / verpakkingsmachines. Denk bijvoorbeeld ook aan perslucht die via pneumatische cylinders atmosferisch wordt afgeblazen of een verpakking die wordt geproduceerd met lucht (bijv. PET flessen).

Afhankelijk van de categorie wordt vaak verwezen naar de (N)EN ISO 8573:2010 waarin de persluchtkwaliteit wordt onderverdeeld in verschillende klasses (zie tabel). Zeker de zwaardere klasses vragen een flinke investering in en onderhoud van de persluchtinstallatie. Om de gewenste kwaliteit te bewaken en borgen wordt nog maar weinig continue gemeten. Het is tegenwoordig echter goed mogelijk om de parameters van de belangrijkste categorieën elektronisch te bewaken.

• Deeljes tellen: de zuiverheidsvereisten voor deeltjes zijn identiek voor direct, indirect en geen contact (klasse 2). Het filtratieniveau voor vastestofdeeltjes is dus zal voor elke klasse gelijk.
• Water:  Typische persluchtinstallaties in de voedingsmiddelenindustrie zijn veelal voorzien van adsorptiedrogers welke een drukdauwpunt (PDP) van ca. -40°Cpd levert bij 7 bar. Deze waarde is essentieel om de groei van micro-organismen tegen te gaan. In perslucht met een drukdauwpunt van -27°Cdp of beter zal microbiologische groei worden geremd. De zuiverheidsvereiste van +3°Cdp voor indirect en non-contact remmen microbiologische groei niet (dit drukdauwpunt wordt bereikt met een koeldroger).
• Restolie: de minimale zuiverheidsvereisten voor koolwaterstoffen, in de volksmond beter bekend als restolie (totaal van vloeibaar, aerosol en damp) kunnen afhankelijk van de riciso analyse en/of de keuringsinstanties voor de categorie direct, indirect en non-contact nog wel eens iets van elkaar verschillen. De bovengrens van het restoliegehalte vraagt echter nog steeds om een hoog niveau filtratie en conditionering van de juiste kwaliteit perslucht. 

CS Instruments biedt meetoplossing voor het meten van al deze belangrijke parameters, zoals dauwpuntsensoren, deeltjestellers en restoliemonitoring. Continue bewaking en draagbare metingen zijn mogelijk voor alle parameters. CS kan als service ook adviseren bij de uitvoering van persluchtkwaliteitsmetingen en audits om de gewenste klasse van ISO 8573-1:2010 persluchtkwaliteit te bereiken.

Aarzel niet om contact met ons op te nemen voor meer informatie!